با توجه به نقش مهم فعّالیّت های آزمایشگاهی در امر آموزش، مقارن با هفته ی دانش آموز
« 11 آبان ماه » به نام روز آزمایشگاه نامگذاری شده است.
احتراماً با توجه به اهمّیّت آزمایش در دروس علوم آزمایش محور و توجه به این نکته که بیشتر معلمان به اهمّیّت استفاده از فعّالیّت های عملی در آموزش اثر بخش علوم واقفند و معتقدند که باید در آموزش علوم از فعّالیّت های عملی استفاده شود؛ امّا در بیشتر مواقع این امر محقق نمی شود و موانع متعددی وجود دارد که باعث می شود تا معلمان نتوانند به راحتی از فعّالیّت های عملی در آموزش علوم استفاده نمایند، پژوهشسرای دانش آموزی و آزمایشگاه مرکزی رازی بن، به مناسبت روز آزمایشگاه ،در نظر دارد تا نظرات مدیران محترم و دبیران گرامی دروس علوم تجربی، فیزیک، شیمی و زیست شناسی، در خصوص مشکلات و موانع موجود در انجام فعّالیّت های عملی در مدارس شهرستان بن را دریافت نماید.
همکاران گرامی می توانند مطالب خود را در قالب پاورپوینت و بر روی سی دی، حداکثر تا آخر آبان ماه به واحد آموزش متوسطه ی اداره ی آموزش و پرورش شهرستان بن، ارسال نمایند.
به همکاران ارائه دهندۀ مطلب، گواهی کیفیت بخشی اعطا خواهد شد.
اهمّیّت آزمایش و فعّالیّت های عملی:
دروس علوم آزمایش محور (علوم تجربی،فیزیک، شیمی و زیست شناسی) از جمله درس هایی هستند که از دبستان تا دبیرستان برای دانش آموزان جذّابیّت خاصی داشته اند. چرا که همیشه چراهایی را در ذهن دانش آموز ایجاد می کنند یا به آنها جواب می دهند . امّا این دروس بدون آزمایش مانند یادگیری رانندگی از روی کتاب است( بدون تمرین عملی ) . واضح است با همین مثال اهمّیّت آزمایش در دروس علوم آزمایش محور روشن می شود . اما متأسّفانه تنها در چند سال اخیر به این مهم توجه شده و هنوز تا تجهیز مدارس به وسایل و مواد به طور کامل، باید شکیبا بود .
تعداد اندکی از معلّمان می توانند این علوم را به نحو احسن و منطبق با اهداف آموزشی آموزش دهند. موانع و مشکلات زیادی وجود دارد که هرگونه تلاش برای ارتقای کیفی آموزش این علوم در مدارس و حتی دانشگاه ها را بی اثر می سازد. در مدارس، در آموزش علوم تجربی بالاخص؛ فیزیک، شیمی، و زیست شناسی که همگی، علوم آزمایش محور محسوب می شوند، بیشتر به تشریح و بیان حقایق و اصول اولیّۀ شناخته شدۀ علمی پرداخته می شود که پس از مدت کوتاهی به فراموشی سپرده می شوند. برای آموزش اثر بخش علوم تجربی حتماً باید از فعّالیّتهای عملی و آزمایشگاهی استفاده شود تا ساختِ شناختی دانش آموزان، تقویت شده و همچنین مهارت های عملی لازم را فرا بگیرند.
علوم تجربی یکی از دانش ها و معرفت های بشری است که یافته های آن از راه مشاهدۀ تجربی به دست می آید و ملاک یا معیار درستی آن ها، انطباق داشتن با مشاهدات تجربی است. هدف از آموزش علوم تجربی، آموزش پدیده هایی است که در زندگی روزانه مشاهده می شود. در همۀ نظام های آموزشی جهان، آموزش و یادگیری علوم تجربی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده ، تلاش می شود تا همه دانش آموزان، ضمن آشنایی با اصول و مفاهیم علوم تجربی و کسب سواد علمی لازم، آگاهی های لازم برای یک شهروند مطلوب را کسب کنند. دانش آموزان با کسب آگاهی و مهارت لازم در زمینه های مختلف علوم، قادر خواهند بود تا در زندگی خود تصمیمات آگاهانه و منطقی بگیرند.
دلایل زیادی وجود دارد که به نوعی بیان کنندۀ اهمیت انجام فعّالیّت های عملی در آموزش اثر بخشِ علوم می باشند. برخی از این دلایل عبارتند از:
1- انجام فعّالیّت های عملی به دانش آموز کمک می کند تا مهارت های لازم برای یک دانشمند را کسب کند. این مهارت ها عبارتند از:
برنامه ریزی، مشاهده دقیق، اندازه گیری، ثبت دقیق و درست اطلاعات، نمایش شفاف و به دور از اغراق اطلاعات، ارائه ی صحیح نتایج و یافتن ارتباط منطقی بین متغیّرها.
2- پرداختن به فعالیت های عملی سبب می شود تا دانش آموزان حقایق و مفاهیم علمی را بهتر درک نمایند.
3- استفاده از فعّالیّت های عملی سبب فعّال شدن یادگیری شده و دانش آموزان را وادار می کند تا درباره اهداف فعّالیّت عملی فکر کنند. بنابراین با اجرای فعّالیّت های عملی، به جای این که دانش آموزان در مقابل بارش یک طرفۀ اطّلاعات از طرف معلّم تسلیم شوند، به طور فعّال در مبادلۀ اطّلاعات و تجربه با معلّم شریک می شوند.
4- انجام فعّالیّت های عملی سبب واقعی تر جلوه دادن حقایق علمی می شود.
5- انجام فعّالیّت های عملی به دروس علوم تجربی هیجان و علاقۀ بیشتری می بخشد.
6-انجام فعّالیّت های علمی سبب رشد مهارت های مورد نظر برنامه درسی و اهداف آموزشی نظیر: رشد ارتباط های علمی، رشد سواد علمی، و توانایی استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات می شود.(برگرفته از مقاله آقای نوری، دبیر علوم تجربی)
پژوهشسرای دانش آموزی و آزمایشگاه مرکزی رازی بن
آبان 94